Son 30 yılın en sıcak yazını yaşadığımızı söylüyor uzmanlar. Çöl sıcaklarının etkisi altına giren Türkiye öğle saatlerinde eve kapanmış durumda. Tabi bu sıcaklara karşı birçok önlem almak mümkün. Bunlar arasında en rağbet göreni ise tabi ki klima. Çok değil, daha 2 gün önce Elazığ’da klima satışlarında patlama yaşandığını gördüm haberlerde. Hava sıcaklığının 40 derecenin üstüne çıktığı kentte neredeyse tüm klimalar satılmış.

Klimanın tarihi yüzyıllar öncesine dayanıyor.

İnsanlar ısıtma ve soğutma işlemlerini yüzyıllardır çeşitli yollarla yapıyor olsa da modern anlamda klimanın ortaya çıkışı Leonardo Da Vinci'ye dayanmaktadır. 16. yüzyılda Milano Dükü, eşinin odasının serinletilmesi için Vinci'ye talimat vermiştir. Vinci ise su gücüyle çalışan bir sistem icat ederek odanın havalandırılmasını sağlamıştır. Ancak bu ürün klimadan ziyade fan olarak değerlendirilmiştir.

Klimayı bugün kullandığımız haline en yakın şekilde üreten kişi ise Wilis Haviland Carrier'dan başkası değildir. 1902 yılında ilk modern elektrikli klimayı üreten Carrier, bu cihazın öncelikle fabrikalarda kullanılmasını sağladı. Yıllar içinde geliştirilen klima, ev ve arabalarda da kullanılmaya uygun hale getirildi.

O günden bugüne klima hayatımızın oldukça önemli bir parçası; evlerden iş yerlerine, her gün uğradığımız kafelerden alışveriş merkezlerine kadar her yerde klimaları görmek mümkün.

Klima nasıl çalışır?

Klimanın ortaya çıkış hikayesinden bahsedip çalışma prensibinden bahsetmemek olmaz tabi. Klimanın bulunduğu ortamı soğutma serüvenini en basit ifadeyle şu şekilde açıklayabiliriz:

Klima çalışmaya başladığında, klimanın içinde bulunan fan ortamdaki havayı içine çeker. İçeri çekilen sıcak hava, klimadaki buharlaştırıcı bobinin içinde sıvı halde bulunan soğutkanın ısınmasını sağlar. Isınan soğutkan kısa zamanda gaz haline dönüşür. Soğutkanın faz değişiminde kullanılan havanın sıcaklığı ise zamanla azalır. Bunu ısı alışverişi olarak düşünebiliriz çünkü soğutkanın ısınmasını sağlayan sıcak hava zamanla ısısını kaybeder.

Gaz haline dönüşen soğutkan buharlaştırıcı bobinin içinde dolaşmaya başlar ve böylece bobinin etrafındaki hava soğur. Klimanın içindeki fan bu esnada soğuk havayı dışarı gönderir. Böylece klimanın içine çekilen sıcak hava, soğuk havaya dönüştürülmüş olur.

Buharlaştırıcı bobinin içindeki gaza ne oldu diye soracak olursanız, klimanın işlevini yerine getirebilmesi için bu gazın tekrar sıvı hale dönüştürülmesi gerektiğini belirtmeliyim. Bu işi yapan parça ise kompresördür. Kompresör, metal bobinlerden kendisine gelen gazı sıkıştırıp basıncını ve sıcaklığını arttırır. Kompresörden geçen yüksek basınçlı, sıcak gaz yoğuşturucu adı verilen metal bobinlerden geçirtilir. Burada gaz tekrar sıvı hale geçer ve döngü tamamlanmış olur.